Melek Girmez Sokağı’ndaki Cami
Melek Girmez Sokağı, 1812’deki veba salgını ile ününe ün kattı.
Melek Girmez Sokağı, 1812’deki veba salgını ile ününe ün kattı.
Daha önce ise adını zina ve sayısız cinayetlerle duyurmuştu. Sokağın iki yanına dizilmiş binaların alt katlarında kahvehâneler, kayıkhâneler ve dükkânlar vardı. Üst katlardaki bekâr odalarında ise, suç işlemeyi alışkanlık haline - daha doğru ifade ile suçu meslek edinmiş! - getirmiş yeniçeriler, belâlılar ve fahişeler kalırdı. Sokak, fuhşun merkezi gibiydi.
2. Mahmut’un hükümdarlığında, - 1812’de! - İstanbul tarihinin en etkili ve korkunç veba salgınlarından birine daha sahne oldu. Her gün 50 ile 100 arasında cenaze defnedildi. Bazı tarihî kaynaklarda ise sayı, 900 ile 1000 seviyesindeydi.
- Bekâr Odaları Fuhuş Merkezleri Gibiydi… -
Tarihçilerinin kayıtlarına göre, başta Tahtakale ile Bahçekapı arasında bulunan evler, meyhaneler, bekâr odaları şehirdeki fuhuş merkezleriydi. Odalarda binlerce bekâr erkek ve zina ile hayatını kazanan fahişeler kalırdı. Salgın, bekârların yaşadığı semtlerde rekor seviyelere ulaştı. Hükümdar 2. Mahmut, Galata, Tophane ve Üsküdar’da bulunan bekâr hanelerinin yıktırılmasını emretti. Melek Girmez Sokağı’ndaki yıkım sonucunda manzara yürek parçalayıcıydı: Çok sayıda çürümüş/kokmuş erkek, kadın ve bebek cesedi ortaya çıktı. Yıkıma sadrazam vekili Rüştü Paşa bizzat nezaret etti.
O yılın ramazan bayramında salgın felâket haline geldi. Günlük ölü sayısı 3 bine kadar çıktı. Padişah, ulemadan manevî çözüm yolları önerilmesini istedi. Ulema, - temizlendikten sonra! - sokağa bir cami yapılmasını ve adının Hidayet Camiî konulmasını önerdi. 1813’de, 2. Mahmut’un emri ile ahşap cami yaptırıldı. Alınan sıkı tedbirlerle da veba salgının önü alındı.
2. Abdülhamit’in saltanatında, cami, 1887’de dönemin ünlü mimarı Alexandre Vallaury tarafından projelendirildi; yıktırıldı ve taştan - yeniden! - inşa edildi. Cami, İstanbul’un işgali sürecinde kapalı kaldı. Cumhuriyetin ilk yıllarında deri deposu yapıldı. 1983’de ise baştan sona onarıldı ve ibadete açıldı.
Ali Hikmet İnce yazdı.
1,780 kez okundu
Ali Hikmet İnce
Benzer Yazılar
Fatih’in ‘Çapkın’ Şehzadesi
Fatih’in 2. oğlu, Şehzade Mustafa, askerliğe yatkındı, şiir söylerdi. Yakışıklı, hareketli ve ‘hercaî’ idi. Saray’ın ve hareminin cinsi latiflerini kendine hayran ederdi. ‘Güzelleri yalnız bırakmayı sevmediği,’ kayıtlara geçildi. Bu yüzden de hayatını yitirecekti!’
Dünyaya Doyamayan 160’lık Delikanlı / 1
Bitlisli Zaro Ağa, ömrünün tamamına yakınını İstanbul’da geçirdi. Güçlü kuvvetli, tuttuğunu koparan adamdı. Ölünceye kadar sigara içmeyi sürdürdü. ‘Dünyanın En Uzun Yaşayan Adamı’ diye ünlendi. Otopsisinde 3 böbrekli olduğu ortaya çıktı.
Dünyaya Doyamayan 160’lık Delikanlı / 2
Zaro Ağa, 130 yaşından sonra çok ünlendi fakat para kazamadı. Dünyayı dolaştı. Popüler isimlerle tanıştı, fotoğraf çektirdi. Reklam kampanyalarında etkin rol aldı. Kartpostalları/foto kartları yüz binlerce satıldı. Kısacası Ağa, ülkemizin ilk ‘uluslar arası medya ikonu’ydu!
50 Yıl Hapis Yatan Padişah
25. Osmanlı hükümdarı Sultan Osmân-ı Salis - 3. Osman! -, neredeyse ömrünün tamamına yakınında hapisteydi. Rutubetli, karanlık, az sayıda insanın gir(ebil)diği ‘kafes’de yarım asırdan fazla tutuklu kaldı. Güneşe, suya, doğaya hasretti. Memleket ve dünya siyasetinden uzaktı. İstanbul’un günlük hayatından bîhaberdi. ‘Ama kaderinde cihan devletinin tahtına oturmak da vardı!’
İki Defa Gömülen Vezir-i Azam
Hekimoğlu Ali Paşa, Osmanlı coğrafyasının tamamına yakınını dolaştı/gördü. Yöneticilik yapmadığı bölge - nerede ise! - kalmadı. İmparatorluğun en yüksek makamına ‘sadrazamlığa/vezir-i azamlığa’ - tam 3 defa! - kadar yükseldi. Devleti kontrol eder duruma geldi. Daima halkın yanında durdu, sorunları çözmeye çalıştı. ‘Maaşından başkaca gelire sahip olmadı. Rüşvete, irtikâba, hediyeye bulaşmadı/tenezzül etmedi!’ Şahsi birikimini cami, külliye, çeşme, kütüphane gibi hayır işlerinde harcadı. ‘Ailesine de temiz ismini miras bıraktı!’
Yıldız Yaratan Yapımcının İntiharı
Nevzat Pesen; sektör haline gelememiş acımasız Yeşilçam sinemasının ne ilk, ne de son kurbanıydı.
Bornozla Gömülmek İsteyen Striptizci
Seher Şeniz, parçalanmış aile kurbanıydı. Babasını hiç tanımadı; annesinin ve kardeşlerinin desteğini de - yeterince! - gör(e)medi. Sevgiyi, huzuru ve aile sıcaklığı başkalarında aradı. Hep aldatıldı; cinsel obje olarak değerlendirildi; sürekli hayal kırıklığı yaşadı. İfadesine göre; ‘kullanıldı!’
Her Piyango Biletine Bir Kutu Bayram Şekeri
(Hacı) Melek Nimet Özden; 1924’de faaliyete geçen Tayyare Piyangosu’nun ilk bayan başbayisiydi. Şartların zorlamasıyla iş hayatını seçti. Disiplinli ve girişimci ruhuyla başarıyı ilk seferde yakaladı ve hiç bırakmadı.
Karısı Yarı Çıplak Oynatılan Padişah
Yıldırım Beyazıt’ın eşi Olivera Despina, yarı çıplak vaziyette oynatıldı ve huzurda bulunanlara içki servisi yapmak zorunda bırakıldı.
‘Türk Kasabı’ Kuyucu Paşa / 2
Kuyucu Murat Paşa, hac vazifesini de yerine getirdi. Yemen Beylerbeyi iken, ‘Seyfullah’ - ‘Allah’ın Kılıcı’! - diye bilinen ünlü Arap komutan Hâlid bin Velîd’in palasını bulup satın aldı! Tarihçiler, ‘Giriştiği savaşlarda Velîd’in silahını kullandığını,’ yazacaktı!
‘Türk Kasabı’ Devşirme - 1
Kuyucu, 90’ına ulaşmış inatçı ihtiyardı. Devleti ve padişahı, her daim ‘nimet’ bildi. Aldığı em(irle)ri, harfiyen - hatta fazlası ile abartarak! - uyguladı. ‘Devşirme yönetimindeki’ Osmanlı’nın Anadolu’da katlanılmaz dereceye varan icraatına karşı durmaktan başka çaresi kalmayan kişilere ve kitlelere karşı, tarihte örneğine pek az rastlanan kanlı sindirme harekâtına girişti!
Kardeşini Zehirleten Padişah!
Fatih’in büyük oğlu Şehzade Bâyezid, babasının ardından tahta çıktı. Fakat atasının izinden gitmedi. Resim, heykel gibi güzel sanatlara uzak durdu. Hatta bazı dinî saiklarla yasak(lar) getirdi. Oysa şehzadeliğinde ‘hazcı anlayışı’ benimsemişti.
Osmanlı’nın Rum ‘Valide Sultanları’
Orhan Gâzi’nin birinci eşi ‘Holofira’ ya da ‘Nilüfer Hatun’, Osmanlı Hanedanı’na giren ilk ‘yabancı kökenli gelin’ti. Kroniklere/tarihçilere bakılırsa, oğullarının padişahlığını gören ‘ecnebi’ hanım sultanların sayısı 23 idi! Bazılarına göre, adet daha da fazlaydı!
Fatih’in ‘Çapkın’ Şehzadesi
Fatih’in 2. oğlu, Şehzade Mustafa, askerliğe yatkındı, şiir söylerdi. Yakışıklı, hareketli ve ‘hercaî’ idi. Saray’ın ve hareminin cinsi latiflerini kendine hayran ederdi. ‘Güzelleri yalnız bırakmayı sevmediği,’ kayıtlara geçildi. Bu yüzden de hayatını yitirecekti!’
‘Kanser’ Evita Perón’a Şifa Niyetine Mevlit
Ülkesinde gerçekleştirdiği reformlar ve halkına sağladığı sosyal imkânlarla sevildi. Kocası, Juan Perón’a verdiği destek ve darbecilere karşı gösterdiği direniş ile de insanının gönlünde taht kurdu. Eva Perón, dünyaca tanındı.
Maymunkeş İmam ve Yel Değirmeni Camii
Osmanlı’nın 12. Padişahı 3. Murat (1546-1595)’ın hocası, yetişmesinde önemli rol oynanan Molla Abdülkerim Efendi; ‘dediğim dedik çaldığım düdük’ diyecek kadar dik kafalıydı.
40 Sevgilisi Olan Romancı
Üç Silahşörler, Demir Maskeli Adam gibi dünyaca bilinen/okunan onlarca romanın sahibi Alexandre Dumas çok ünlü bir yazar olduğu kadar, - hastalık derecesinde - sınır tanımaz bir çapkındı.
Savaştan Beter Salgın
İtalyan yazar Giovanni Boccaccio, ‘Decameron’ adlı hikâyelerinde Floransa’da veba salgınını, ABD’li ünlü şair Edgar Allan Poe da ‘Kızıl Ölümün Maskesi’ adlı öyküsünde döneminin ‘taun’unu yazdı. ‘Kara ölüm’, tarihçiler kadar edebiyatçıları da derinden etkiledi.Diğer Türk Tarihi Yazıları
İki İngiliz Aşçıya Teslim Edilen Kudüs
401 yıl yönettiğimiz Kudüs’ü tek mermi atmadan, daha da kötüsü İngilizlerle göğüs göğüse çarpışmadan teslim etmiştik. Kim(ler)e mi? İngiliz Ordusu’nda görevli iki askerî aşçıya…
İstanbul’dan Ölüme Gönderilen 80 Bin Sokak Köpeği
İstanbul’un tarihinde 3 defa ciddi boyutlarda sokak köpeği katliamı yaşandı. 1910’daki ilk teşebbüste 80 bin köpek toplandı ve aç bırakılıp ölüme terk edildi. 1912’deki 2. girişimde 30 bin, 1980 sonrasındaki 3. itlafta da 83 bin hayvanın canına kıyıldı.
‘Çöpten Çıkan’ Tiyatro Oyunu
Fatma Nudiye Yalçı, erkek egemen dünyada hemcinslerinin sesi/öncüsü olmayı amaçladı. Türkiye’deki pek çok ilkin sahibiydi. Okudu, yazdı, eleştirdi ve en önemlisi de sorguladı. İdeallerinin peşinden yürüdü. Ömrünün beşte birini hapishanelerde geçirdi.
Dünyaya Doyamayan 160’lık Delikanlı / 2
Zaro Ağa, 130 yaşından sonra çok ünlendi fakat para kazamadı. Dünyayı dolaştı. Popüler isimlerle tanıştı, fotoğraf çektirdi. Reklam kampanyalarında etkin rol aldı. Kartpostalları/foto kartları yüz binlerce satıldı. Kısacası Ağa, ülkemizin ilk ‘uluslar arası medya ikonu’ydu!
Dünyaya Doyamayan 160’lık Delikanlı / 1
Bitlisli Zaro Ağa, ömrünün tamamına yakınını İstanbul’da geçirdi. Güçlü kuvvetli, tuttuğunu koparan adamdı. Ölünceye kadar sigara içmeyi sürdürdü. ‘Dünyanın En Uzun Yaşayan Adamı’ diye ünlendi. Otopsisinde 3 böbrekli olduğu ortaya çıktı.
Tahta Çıkınca ‘Sünnet Olan’ Padişah
I. Ahmet, 14 yaşında tahta oturdu. 14. Osmanlı padişahıydı. 14’ünde sünnet edildi. Saltanatı 14 yıl sürdü. Bazı müverrihlere göre 14 oğul babasıydı. İnşa ettirdiği caminin ‘Ahmediye Camii’nin - Sultan Ahmet Camii! - ilk tasarımında 14 şerefesi olduğu yazılacaktı. Sultan Ahmed-i Evvel’in hayatı ilgi çekici olaylar ve tezatlarla doluydu.
