Bilinmeyen Abdullah Gül

Bir danışmanın tanımlamasına göre Abdullah Gül; ‘Kişisel özelliklerini ve duygularını başarıyla gizleyebilen siyasetçi’ydi. AKP’de iken; ‘Kuşatıcıydı; farklı kesimler arasında köprü kurabildi…’

Türk romanın büyük ustası Kemal Tahir’i pek beğenirdi. Tahir’in romanlarında, ülke toprağının kokusunu hissettiğini söylerdi. O’nun için Kudüs ‘çok etkileyici şehir’di.

Türkiye Cumhuriyeti’nin 11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül; Kayseri’de, 29 Ekim 1950 Pazar günü, Cumhuriyet Bayramı’nın kutlanacağı sabah doğdu. Anlatıma göre; sabah ezanı yeni okunuyordu. Babası, Ahmet Hamdi Gül; ilk çocuğunun/oğlunun adını ‘Cumhur’ koymayı düşündü. Dayısı da destekledi. Ama babaannesi ve dedesi karşı durdu. Çocuk erkek doğarsa, ‘Abdullah’ isminde karar kılınmıştı. Sözleri dinlenmeliydi.

Gül’ün amcası Abdullah Satoğlu; Kayseri Ansiklopedisi’ni yazdı. Kuzeni Celalettin Satoğlu ise; ailenin soyağacını çıkardı.

Alınan bilgiye göre; Gül’ün anne tarafı Sivaslı, babasının ataları da Siirtliydi. Asırlar önce Kayseri’ye geldiler; şehrin köklü aileleri arasındaydılar. Baba tarafından çok sayıda imam yetişmişti; şehirde görev yapmıştı. 

Abdullah Gül’ün babası Ahmet Hamdi Gül Bey; 1926’da Kayseri’de doğdu; torna ustasıydı. Kayseri’deki Hava İkmal Komutanlığı’na bağlı Onarım Atölyesi’nde yöneticilik, şeflik yaptı. Eşi Adviye Hanım; dayısının kızıydı; 1949’da evlendiler. Adviye Hanım; Kayseri’nin tanınmış muhafazakâr ailelerinden Satoğulları’ndandı. 

Abdullah; bir yıl sonra doğdu. Aileye uğur getirdiğine/getireceğine inanıldı. Ahmet Hamdi Gül Bey - ölümüne kadar! - ; diğer oğlu Macit Gül ile Kayseri Organize Sanayi Bölgesi’ndeki atölyesinde çalıştı; işini hiç terk etmedi.

Anlatılana göre Abdullah Gül; şımarık değildi; saygılı, sessiz ve ölçülüydü. Sonraki yıllarda bir kız, bir de erkek kardeşi oldu.

- Abdullah Gül’ün Çocukluğunda Kayseri Avuç İçi Gibi Küçük Bir Şehirdi… -

Abdullah Gül’ün ilk yıllarında Kayseri; çocukların sokakta rahatça koşulabildiği, top oynanabildiği, çeşitli oyunlar kurulabildiği şehirdi. Birdirbir, uzuneşek, saklambaç oynanırdı. Yaz sıcaklarında Erciyes’in yamaçlarındaki bağ evlerine sığınılırdı. Şehir merkezindeki yazlık sinemalara gidilirdi. Gül; kovboy filmlerini seyrederken pek mutluydu.

Abdullah Gül; 1957’de Gâzi İlkokulu’na başladı. İlk 3 sınıfı Kayseri’de okudu. 1960 yazında, ailece İzmir’e gittiler. Kayseri’den bindikleri kara tren, Ankara’ya uğrayıp İzmir’e vardığında neredeyse tam 24 saat geçti. Küçük Abdullah; İzmir’i sevdi. Dedesinin de önerisi üzerine okul nakli yapıldı; 4. sınıfa devam edecekti. Konak semtindeki Kemal Reis İlkokulu’nun yeni öğrencisiydi. 

Gül’ün ailesi; DP (Demokrat Parti) sempatizanıydı. 27 Mayıs 1960 Askerî Müdahalesi’nin ardından Yassı Ada’da yapılan duruşmaların radyo yayınlarını üzüntü, dikkat ve ilgi ile izlerdi. Ailenin genel kanaatine göre; DP’ye yapılan uygulamalar haksızlıktı.

Küçük Gül’ün İzmir macerası 1 yıl sürdü. Kayseri’ye, Gâzi Paşa İlkokulu’na geri döndü; 1962 yılında başarıyla mezun oldu.

Ahmet Hamdi Gül Bey; küçük Abdullah’a tecvitle Kuran okumayı öğretti. Kuran kursuna da gönderdi. Aile; Abdullah Gül’ün imam hatip lisesine devam etmesini istemedi. Şair dedesi, torununun makine mühendisliği eğitimi almasını önerdi. Ayrıca her Kayserili gibi ticarî kabiliyetini ölçmek de istedi. Dükkânında gazoz sattırmaya çalıştı. Ama küçük Abdullah başarısızdı. Aşırı utangaçlığı becerisini engelledi.

- Gül’ün Ailesi Aşırı Muhafazakârdı; Adalet Partisi Destekçisiydi… -

Gül’ün resmî biyografisine göre; Kayseri’deki Nazım Toker Ortaokulu’na - 29 Ağustos 1962’de! - kaydı yaptırıldı. Genç Abdullah; yeni arkadaşlar kazandı; spor yaptı ve çeşitli oyunlara katıldı. Düzenli şekilde çizgi roman ve kitaplar okudu. İlk yazı denemelerine girişti. 1965’de, sınıfta kalmadan, başarı ile mezundu. 

DP’nin mirasına sahip çıkan AP (Adalet Partisi) tek başına hükümet kurmuştu; Gül Ailesi - doğal olarak! - Demirel’i destekliyordu; Sol’a karşıydı.

Aynı yıl, - 1965’de! - Kayseri Lisesi’nin öğrencisiydi. Korkut Özal, Turgut Özal, Sadettin Bilgiç ve Turhan Fevzioğlu’nun yetiştiği tarihî okul, daha da ünlenecek başka isme ev sahipliği yapacaktı. Derslerine çalışmayı artırdı; edebi kitaplar okumaya/edinmeye ağırlık verdi. Gözlerinde bozulma başlayınca, gözlük takmak zorunda kaldı. Lisede kız öğrenci yoktu. Şehrin muhafazakâr/tutucu anlayışı, kız/erkek karma sınıflarda eğitime hoş bakmazdı. 

Futboldaki başarısı da ortaya çıktı: Lisenin takımında kalecilik yaptı. Beşiktaş Futbol Takımı’nın fanatik hayranıydı/taraftarıydı. Hem kültürel, hem de sosyal hayatta kendini geliştirmeye özen gösterdi. Siyaset de yakın ilgi alanına girdi. 

Kayseri’de hayatını tümden değiştirecek/etkileyecek şair/fikir adamıyla, Necip Fazıl’la tanıştı. Kısakürek; Büyük Doğu Fikir Kulübü’nü müessisiydi; aynı adla yayınlanan dergi/gazetenin sahibi/başyazarıydı. İslâmcı çizginin en önemli/tanınmış kalemiydi. Necip Fazıl’ın şehirdeki konferansına babası Ahmet Hamdi Gül Bey götürdü. Abdullah Gül; ünlü şairin hitabetinden ve tavırlarından etkilendi. Fikrî liderine kavuştuğuna inandı; Büyük Doğu Hareketi’ne fiilen/gönülden iştirak etmeye karar verdi. Daha da ileri gitti: Kapıldığı duygu selinin sonucunda; Kısakürek’e mektup yazdı. Edebiyat çizgisine ve fikri muhtevasına hayranlığını belirtti. Genç Abdullah Gül’e göre Kısakürek; ‘ışığından yararlanılacak kutup yıldızı/mürşit’ idi.

Gül’ün fikir çizgisinin diğer 2 önemli isim ise; Sezai Karakoç ve Nurettin Topçu’ydu.  Cemil Meriç, Erol Güngör, İdris Küçükömer ve Fethi Gemuhluoğlu da takip edip yararlandığı/etkisinde kaldığı mütefekkirlerdi.

Ailede ‘Millî Görüş’ü benimseyen ilk kişi: - anne tarafından! - dedesinin kardeşi, harita mühendisi Mehmet Satoğlu’ydu. MNP (Millî Nizam Partisi)’nin kurucuları arasındaydı. İddiaya göre; Gül’ü de etkilemişti.

- İstanbul’daki Kayseri Öğrenci Yurdu Gurbetteki İlk Adresiydi… - 

Gül; meslek seçimi yapacağı merkezi sınava Ankara’da girdi. Hedefi: Yüksek eğitimini İstanbul’da yapmaktı. Sonuçlar açıklandığında, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde okuma hakkı kazanacaktı. Akrabası Mehmet Tekelioğlu - halasının oğluydu; sonraki yıllarda Gül’ün kız kardeşiyle evlenecekti! - da aynı bölümde okuyacaktı. Yalnız değildi; birlikte İstanbul’a gideceklerdi. Kalabileceği güvenli yer de hazırdı: Kayseri Öğrenci Yurdu… Yerleştikten sonra okula başladı; ama beklenmedik bir karar verdi: Yatay geçişle İktisat Fakültesi’ne kaydını aldırdı. Herhalde ekonomi daha çok ilgisini çekmişti.

İstanbul Üniversitesi; şehirdeki genç/sert politikanın merkeziydi. Sol ve sağ gruplar, iktidar/ üstünlük savaşındaydı. Dönemin en önemli eylemi: İstanbul’a gelen ‘6. Filo’yu Protesto Hareketi’ydi. Gül; Sol’a uzaktı; ‘Müslüman Türkiye!’ sloganını rehber edinen Sağcı/İslamcı kesimlere/gruplara yakındı. MTTB (Millî Türk Talebe Birliği); o yıllarda Sağ grupların koalisyon/çatı örgütüydü. MTTB ve Milliyetçiler Derneği’nin İstanbul Şubesi’ne üye kaydı yaptırıp, çalışmalarına katıldı. MTTB’nin - ileride müdürlüğünü getirileceği! - Sinema, Tiyatro ve Fotoğrafçılık Kulübü’nün aktif azasıydı. 

Karşıt gruplar arasında silahlı/kanlı çatışmalar yoğunlaşmıştı. Gül;  sert politik ortamdan rahatsızdı; yapılan eylemleri benimsemedi. Ama mimlendiğinden, okula devam edemedi; sınavlara da katılamadı. Abdullah Gül ve arkadaşlarının fotoğrafları okulun duvarlarında asılıydı. Üzerinde de büyük harflerle ‘Faşistler Giremez!’ yazılıydı. Anlatımına göre; bir keresinde ölümle burun buruna geldi. Kendisine doğrultulan silahtan soğukkanlılığı sayesinde kurtulabildi. Her türden silahlı eyleme karşıydı; zorlu dönemi kazasız belasız geçir(ebil)di. 

- Abdullah Gül; MTTB’nin Yönetiminde Görev Aldı… -

12 Mart 1971 Askerî Muhtırası’ndan sonra ilk defa gözaltına alındı. Polis ve asker; Fatih’teki Vakıflar Öğrenci Yurdu’nu bastı. Bütün MTTB üyelerini gözetime aldı; Abdullah Gül de aralarındaydı. - Gül; Ömer Öztürk’ün Genel Başkanlığı’ndaki MTTB’nin Merkez İcra Konseyi Üyesi’ydi! - Sorgulamanın ardından serbest bırakıldı. 

Öğrenci Yurdu’nda kalırsa; rahat edemeyeceğini anladı. Fındıkzade’de bir apartmanın bodrum katında uygun, düşük kiralı küçük daire bulundu. Mehmet Tekelioğlu ve bir arkadaşı ile beraber taşındı. MTTB ile ilişkisini kesmedi. MTTB Turizm Müdürlüğü’ne görev aldı: Avrupa’nın çeşitli ülkelerindeki gençlik kamplarına öğrenciler gönderdi. Vazifesi dolayısıyla ilk kez Avrupa’ya inceleme fırsatı yakaladı. Önce Almanya, sonra İngiltere’ye gitti. Arkadaşlarıyla tarlalarda çalıştı; harçlığını çıkardı. Avrupa’nın gelişmişliğini, toplumsal yaşamını ve yüksek hayat standardını yakından gördü.

MTTB; her yıl ‘18 Mart Çanakkale Şehitleri’ni Anma Törenleri’ne katılırdı. Gül; iştirakçilere mihmandarlık yapardı. 1973’deki törenlerde kalabalığa hitap etti.

1973 yılı, Gül Ailesi için bir sürprizi daha barındırdı. Babası, Ahmet Hamdi Gül Bey; siyasete atıldı; MSP (Millî Selamet Partisi)’nin Kayseri listesinden - son sırada! - milletvekili adayı gösterildi. Abdullah Gül; seçim çalışmalarına katıldı; babası ve partisi için oy istedi. Siyasete ısındı; 1975’te, yine Kayseri’de MSP’den senatör adayı Recai Kutan’a da destek verdi. Halk önündeki politik konuşmalarda ustalaştı. 

Kutan ile 22 yıl sonra, Erbakan’ın kurduğu 54. Hükümet’te bakanlık, Refah Partisi’nde Genel Başkan Yardımcılığı yapacaktı. 27 yıl sonra ise; 14 Mayıs 2000’de yapılan Fazilet Partisi’nin 1. Olağan Kongresi’nde Genel Başkanlık için yarışacaktı. Kutan 633, Gül ise 521 delegenin oyunu alacaktı. 

1974’de yaşam şartları daha iyiydi; Bakırköy’de apartman dairesine taşındı. 

Kayseri’den beri tanıdığı Necip Fazıl Kısakürek’le bağlantısını hiç kesmedi. Büyük Doğu Yayınevi’ne sıkça gitti; Necip Fazıl’ın kitaplarının yayına hazırlanmasına yardım etti. Kısakürek’in şiirlerinin yer aldığı Çile’nin yayınına destek verdi. Üstadı ile yan yana çalışma ve tanışma fırsatını yakaladı. Evine davet edip beraberce akşam yemeği yedi.

- İngiltere’deki En Yakın Arkadaşları Fehmi Koru ve Şükrü Karatepe’ydi… -

Abdullah Gül; 1975’de İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’ni bitirdi. Doktora çalışmasına başladı. Akademik hayatı boyunca, Prof. Dr. Nevzat Yalçıntaş ve Prof. Dr. Sabahattin Zaim’in desteğini gördü. 1976’da, Millî Kültür Vakfı’nın bursuyla İngiltere’ye gönderildi. Yanındaki 2 arkadaşı: Fehmi Koru ve Şükrü Karatepe’ydi. Gül; Koru ile 2 yıl Exeter Üniversitesi’nde kaldı. Türk Öğrencileri Yardımlaşma Derneği (TÜRKYAR)’nin kurucuları arasındaydı. 

Dönüşünde, mezun olduğu okulda doktora programına başladı. Sabahattin Zaim’in davetini kabul etti; Sakarya Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü’nün kuruluşuna katkı verdi. Aynı bölümde ekonomi derslerine girdi.

21 Ağustos 1980 Perşembe günü Hayrünnisa Özyurt ile evlendi. 

Hayrünnisa Özyurt Hanım’ın ailesi Kayseri’liydi; kendisi İstanbul’da doğmuştu. Özyurt Ailesi’nin ilk çocuğuydu; bir erkek, bir de kız kardeşe sahipti. Yıldız/Beşiktaş’ta dünyaya geldi; Erenköy’den gelin çıktı. 

Ortaokulu bitirip liseye hazırlanırken Kayseri’ye geldi. Teyzesinin oğlunun düğününe katılacaktı. Teyzezadesi, Abdullah Gül’ün halasının kızıyla evlenecekti. Düğünde Adviye Hanım da, oğluna - Abdullah Gül’e! - kız bakıyordu. Genç Hayrünnisa’yı görünce müstakbel gelinine kavuştuğuna inandı. Ama küçük bir sorunla karşılaştı: İstanbul’dan gelen genç/güzel kız - henüz! - 15 yaşındaydı. Ailesi izin verse dahi evlenemezdi: 16’sını doldurmalıydı. Yüzük takılıp beklenecekti. Aileler uygun görülünce; nişan töreni yapıldı. Bizzat Gül; müstakbel eşinin eğitimini sürdüreceği sözünü verdi.

- Aslan Burçlu Hayrünnisa Hanım’ın Özellikleri… -

Abdullah Gül; Sakarya Üniversitesi’nde asistandı; İstanbul’daki evini boşaltmamıştı.

Hayrünnisa Özyurt; nişan öncesinde örtülüydü. Yakınlarının ifadesine göre; okulun kapısında başörtüsünü çıkarırdı. Çemberlitaş Kız Lisesi’ne devam etti; lise birinci sınıf karnesi yüksek notlarla doluydu. Beden Eğitimi dersinden ‘raporlu’ydu. Okuma arzusuyla kavruluyordu. Evlendikten 17 yıl sonra, dışarıdan liseyi bitirmek isteyenlere ‘kredili sistem’ çıkınca; yine yüksek notlar alarak fark derslerini verdi ve diplomayı hak kazandı. Necmettin Erbakan hükümetteydi; başörtüsünü çıkarmadan sınavlara gir(ebil)di. Oğlu Mehmet de ilkokula başlamıştı.

Hayrünnisa Gül Hanım; üniversite eğitimini de tamamlamak istedi. DTCF’nin Arap Dili ve Edebiyatı Bölümü’ne girmeyi düşündü. Eşi Abdullah Gül’ün görevi dolayısıyla bulunduğu Cidde’de Arapça öğrenmişti. İngilizce ve bilgisayar kurslarına gitmişti. Direksiyon derslerine de devam etmişti. Oysa; Suudi Arabistan’da kadınların şoförlük yapması yasaktı/suç sayılırdı.

Aslan burcunun belirgin bütün özelliklerini taşırdı: Aşırı gayretliydi; ısrarcıydı; inandığı yoldan dönmezdi. Üniversiteye kayıt yaptıracağı günlerde, 28 Şubat Harekâtı’na denk geldi. Fotoğrafı başörtülüydü; engel çıkarıldı; kayıt başvurusu kabul edilmedi. Eşi Abdullah Gül, kendisine eşlik ediyordu. Gül, tanınmış siyasetçiydi: Erbakan’ın kabinesinde Devlet Bakanlığı ve Hükümet Sözcülüğü yapmıştı. Olay, muhabirler ve kameramanlar tarafından izlendi; kayda alınıp haberlere konu edildi.

Hayrünnisa Gül kararlıydı; eğitim hakkının engellenmesini AİHM (Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi)’ye götürdü; Türkiye aleyhine dava açtı. Eşi; 2002’de Başbakan olunca; davasını geri çekti. Sebebini; yargı kararlarının tartışılmasını engellemek; ülkesine güven ve saygıyı artırmak, şeklinde açıklayacaktı.

- Hayrünnisa Gül Hanım; Eşinin Aktif Siyasete Girmesine Hep Muhalefet Etti… -

1996’da, Abdullah Gül Devlet Bakanlığı koltuğuna oturunca; Hayrünnisa Hanım devlet protokolünde aktif şekilde yer aldı. Başörtüsüyle ilgi ve eleştiri odağıydı. Dönemin Başbakanı Necmettin Erbakan’ın eşi Nermin Hanım da tesettürlüydü. Protokolde ‘Başbakan Eşi’ statüsüyle yer almak isteme(z)di; geri planda kalmayı yeğle(r)di. Yurt dışından gelen heyetlerle ilgilenmezdi. Görev; Abdullah Gül ve eşi Hayrünnisa Hanım’a düşerdi.

2002’den sonra Başbakan, Dışişleri Bakanı ve Cumhurbaşkanı eşi sıfatıyla engellemelere rağmen üzerine düşen görevleri titizlikle yerine getirmeye çalıştığı görüldü. Özellikle 2007-2014 arasında, Cumhurbaşkanlığı Köşkü’nün şartlarını iyileştirdi. İfadesine göre; Köşk’ün eksiklikleri tamamlamak için gece gündüz gayret gösterdi. 

Aslına bakılırsa Hayrünnisa Hanım; eşinin siyasete girmesine her zaman karşı durdu; hiç istemedi. Hep direndi;  teşvikçi arkadaşlarına muhalefet etti. Bir ara emeline ulaşır gibi oldu; fakat çabasının yetersiz kaldığını da gördü.

Abdullah Gül’ün kayınvalidesi Fatma Özyurt Hanım; damadının siyasete atılmasını, milletvekili seçilmesini çok istedi. Hatta dualar ettiği, adaklar adadığı rivayet olun(ur)du. Gül’ün adaylığı kesinleşince, Hayrünnisa Hanım; ‘Anne! Dileyecek başka bir şey bulamadın mı? Abdullah; siyasete girecek ve milletvekili seçilecek. Siyasete girmesi; Abdullah’ı kaydetmek anlamına gelecek,’ diye dert yanacaktı.

- Evini Basan Üsteğmene Kahve Pişirdi… -

13 Eylül 1980 Cumartesi günü, sabah saat 6’da, Erenköy’deki evlerinin zili çaldı. Kapıda bir üsteğmen duruyordu. ‘Sancak Harekâtı’ kapsamında bir liste hazırlanmıştı. Balayındaki Abdullah Gül hakkında - MTTB yöneticiliği yaptığı gerekçesiyle! - gözaltı kararı çıkmıştı; götürülecekti. Abdullah Bey valizini hazırlarken; Hayrünnisa Hanım da, salonda bekleyen üsteğmene kahve pişirdi.

Abdullah Gül; Metris Askerî Cezaevi’nde bir ay tutuklu kaldı.

1983’de, İstanbul Üniversitesi’nden Doktor unvanı aldı. Tezinin başlığı; ‘Türkiye ile İslâm Ülkeleri Arasındaki Ekonomik İlişkilerin Gelişimi’ydi. Danışmanı ise; Prof. Dr. Nevzat Yalçıntaş’tı. Sonraki yıllarda aynı siyasi partiden milletvekili seçileceklerdi.

1989’da Uluslar Arası Ekonomi alanında Doçent payesini aldı. 1983-1991 yılları arasında, Cidde’de bulunan İslam Kalkınma Bankası’nda çalıştı: Ekonomist Danışman’dı.

1991’in yazında, Gül Ailesi, Kayseri’ye geldi. Büyük oğul Ahmet Münir’in sünnet düğünü yapılacaktı. O günlerde, TBMM’de erken seçim kararı alındı. Refah Partisi’nin Kayseri İl Başkanı Şaban Bayrak; Abdullah Gül’ü ziyaret edip, adaylık önerdi. Teklifi kabul etti. Gül; RP’nin Milletvekili Aday Listesi’nin 1. sırasına konuldu; ardından da seçimi kazandı.

Abdullah Gül; RP’nin 1. Olağan Genel Kurulu’nda GİK (Genel İdare Kurulu) üyeliğine seçildi. 1993’de de RP’nin Genel Başkan Yardımcıları’ndan (Dış İlişkilerden Sorumlu) biriydi. 1991-1995 arasında da TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu Üyeliği yaptı.

RP Genel Başkanı, Prof. Necmettin Erbakan; Haziran 1996’da, 54. Hükümeti kurdu. Gül; Devlet Bakanı ve Hükümet Sözcüsü’ydü. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Türk Cumhuriyetleri ve İnsani Yardımlar görev alanındaydı. TRT ile Türkiye Kalkınma Bankası’ndan da sorumluydu.

Eski kader arkadaşı Şevket Kazan; Gül’ü eleştirip ilginç bilgiler vermişti. Kazan’ın iddiasına göre Gül; Refah Partisi için hiç çalışmadı. Hep kendini tanıtmaya uğraştı. Hatta, ABD’de kendisini anlatan bir kitap bile bastırdı. Kazan; ‘Refahyol Hükümeti’nde, Türk Cumhuriyetleri’nden Sorumlu Devlet Bakanlığı’na getirdik. Gül; Türk Cumhuriyetleri’ne tek seyahat bile yapmadı…’ diyecekti.

Abdullah Gül hakkında bir kitap yazan Veysel Boğatepe’ye göre; kendisini etkileyen 2 önemli isim Fehmi Koru ve Ahmet Davutoğlu idi. Gül; Davutoğlu’nu Dışişleri Bakanlığı’nda başdanışmanlığa getirmişti.